Wskazane w tytule pytanie jest istotne dla organów podatkowych wydających interpretacje podatkowe i nieraz przesądza o tym czy interpretacja podatkowa będzie pozytywna czy negatywna (i to pomimo spełnienia przez podatnika wszystkich ustawowych przesłanek stosowania ulgi IP BOX).
Organy podatkowe uznają bowiem, że ewidencja na potrzeby IP BOX powinna być prowadzona na bieżąco tj. od momentu poniesienia pierwszych kosztów. Sporządzenie ewidencji dopiero na koniec okresu rozliczeniowego (tj. na potrzeby złożenia rocznej deklaracji podatkowej) – zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – przekreśla prawo do skorzystania z ulgi.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej bardzo często przed wydaniem indywidualnej interpretacji podatkowej, w wysyłanych wezwaniach do uzupełnienia stanu faktycznego, dopytuje wnioskodawców czy przedmiotową ewidencję prowadzą na bieżąco.
Co ciekawe, wymóg prowadzenia ewidencji na potrzeby ulgi IP BOX na bieżąco w ogóle nie wynika z ustaw podatkowych.
Co na to Sądy administracyjne?
Sądy administracyjne jasno wskazują w wydanych dotychczas wyrokach, że przepisy nie narzucają podatnikom ram czasowych, w jakich tę ewidencję powinni przygotować.
Zdaniem sądów, ani organy podatkowe ani Objaśnienia MF nie mogą nakładać na podatników obowiązków, które nie wynikają wprost z aktów normatywnych (ustaw).
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2020 r. (sygn. akt. I SA/Wr 170/20) przyjął korzystne dla podatników stanowisko. Jak stwierdził, ewidencja, o której mowa w art. 30cb ust. 2 ustawy o PIT, sporządzana jest w celu wykazania informacji, o których mowa w ust. 1 powołanego przepisu przez podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów i chcących podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 30 ca tej ustawy. Skoro ewidencja umożliwi sporządzenie w terminie deklaracji podatkowej, nie można jej uznać za prowadzoną nieprawidłowo lub niespełniającą przesłanek ustawowych tylko z tego względu, że nie jest prowadzona na bieżąco
Według wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 23 września 2020 r. sygn. I SA/Gd 13/20 żaden przepis nie określa formy przedmiotowej odrębnej ewidencji ani nie narzuca podatnikom ram czasowych, w jakich ewidencję tę powinni przygotować. W przypadku gdy normodawca uznaje konieczność dokonania zapisów w ewidencji w określonym czasie daje temu wyraz w przepisie prawa. Tak stanowią np. przepisy § 16, § 17, § 18 czy § 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544). Objaśnienia Ministerstwa Finansów nie mają waloru normatywnego i nie mogą nakładać na podatników obowiązków nie wynikających z aktów normatywnych.
Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 30 lipca 2020 r. (I SA/Go 115/20) wskazał, że zasadny jest zarzut, że organ podatkowy dokonał błędnej wykładni art. 30 cb ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, poprzez przyjęcie, że odrębna ewidencja o której mowa w przepisach sporządzona dopiero na potrzeby rozliczenia nie wypełnia przesłanek ustawowych. Stanowisko organu, że “stworzenie tej odrębnej ewidencji tylko po to, by wypełnić obowiązek wynikający z powołanych przepisów, nawet w sytuacji kiedy na jej podstawie możliwe będzie prawidłowe określenie podstawy opodatkowania stawką 5%, przekreśla uprawnienie do zastosowania preferencyjnej stawki opodatkowania uzyskiwanych dochodów” jest zbyt daleko idące, a przez to nieprawidłowe.
W tym miejscu nadmieniam, że powołane wyżej wyroki są nieprawomocne.
Czyli wyrok na poziomie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozwieje wątpliwości w zakresie istnienia lub nie obowiązku bieżącego prowadzenia ewidencji.
Jednak, mimo swej nieprawomocności, wskazane powyżej wyroki mają kolosalne znaczenie dla podatników, którzy decyzję o stosowaniu ulgi IP BOX podjęli w trakcie roku podatkowego albo po jego zakończeniu.
